Tijdelijk stoppen met drinken: wat heb je eraan? (2025)

‘Zo, heb je wat te vieren?’ Iedere (tijdelijke) niet-drinker kent de grapjes die je gratis bij je alcoholvrije biertje krijgt geserveerd. Zo taboe als in de hoogtijdagen van Youp van 't Hek is alcoholvrij bier niet meer, maar nog steeds kun je op commentaar rekenen als je een malt bestelt. Wildvreemden vragen doodleuk of je zwanger bent, of nog moet rijden. Blijkbaar heb je een goede reden nodig om alcohol te laten staan.


Tijdelijk stoppen met drinken

Onder hoogopgeleide stedelingen is tijdelijke geheelonthouding een trend. Niemand zal lerares Amber Lahnstein (39) bijvoorbeeld nog ongevraagd een glas wijn voorzetten als ze aangeeft dat ze een ‘aapje’ heeft. De aap, een alcoholarme periode, is een begrip in haar Amsterdamse omgeving. (Niet ter verwarren met de alm, de alcoholloze maand; of de alp, de alcoholloze periode. Ook dat zijn normale verschijnselen in haar vriendenkring.)

‘De termen komen van een vriend die een eetcafé heeft,’ vertelt ze. ‘Sommige horecajongens beschouwen het als een uitdaging om te bewijzen dat ze nog steeds zonder alcohol kunnen. Daar is het begonnen.’


Stekker eruit

Ambers vrienden inspireren elkaar om af en toe even gas terug te nemen. Een van hen stopt ieder jaar in januari een maand met drinken. Een andere vriend kiest er af en toe voor om een maand heel goed voor zichzelf te zorgen. Amber, die zichzelf normaal gesproken al behoorlijk ‘aap’ noemt, drinkt elke september een maand geen alcohol. ‘Blijkbaar is het lastig voor ons om maat te houden,’ zegt ze. ‘In onze normale modus lopen we onszelf regelmatig voorbij. Dan moet de stekker er even uit, doen we bijvoorbeeld aan yoga en meditatie, en we laten de drank staan.’

De keuze om soms tijdelijk niet te drinken hangt samen met haar bewuste levensstijl. ‘Ik let goed op wat ik eet en drink. Wat zit erin? Waar komt het vandaan? Is het biologisch? Ik eet regelmatig periodes zo min mogelijk dierlijke producten, omdat dat goed voelt. Maar om te stoppen met drinken, moet ik wel echt een afspraak met mezelf maken en een periode kiezen waarin het goed uitkomt. Vandaar september.’


Voorjaarsschoonmaak

Een glas wijn bij het eten, twee witbiertjes op het terras, rosé bij de vrijmibo: drinken is een hardnekkige gewoonte. Dronken onze moeders nog voornamelijk op feesten en partijen, tegenwoordig drinkt 81,9 procent van de vrouwen tussen de 30 tot 40 jaar regelmatig alcohol. Van deze groep is 9,4 procent volgens de cijfers een ‘zware drinker’, en nog eens 5,6 procent valt in de categorie ‘overmatige drinker’. Daarbij moet worden opgemerkt dat je sneller dan vroeger overmatig bezig bent: was het advies voor vrouwen voorheen maximaal twee glazen alcohol per dag, sinds kort is dat aangescherpt naar maximaal één glas per dag - en bovendien niet iedere dag.

Eind februari, begin maart is voor advocate Katrina Suls (31) de uitgelezen periode om een ‘voorjaarschoonmaak’ te houden: ‘Na alle kerst- en nieuwjaarborrels hangt er een soort sluier in je hoofd, ook door het weinige licht’. Voor het derde jaar op rij dronk ze de hele maand maart geen alcohol. ‘Het bevalt heel goed. Je voelt je frisser en na het weekend voel ik me echt opgeladen.’


Beter slapen

De meeste tijdelijke stoppers houden het niet-drinken na een bepaalde periode voor gezien. Hoeveel zin heeft het eigenlijk om bijvoorbeeld een maand geen alcohol te drinken, als je daarna toch weer ouderwets aan de zuip gaat? Schiet je lichaam er iets mee op?

Rob Bovens, lector verslavingspreventie bij Hogeschool Windesheim en wetenschappelijk medewerker bij het Trimbos-instituut, doet onderzoek naar het effect van korte alcoholvrije periodes. Daarvoor bestudeert hij deelnemers aan alcoholmatigingscampagnes. In Australië is Ocsober, een sobere oktober, bijvoorbeeld een begrip. In Nederland is de actie ‘30 dagen zonder alcohol’ van de GGD Gooi- en Vechtstreek succesvol. In het zuiden van Nederland geldt de Vasten, de periode na carnaval, als de geijkte periode (onder andere) om gezamenlijk veertig dagen het bier te laten staan.

Bovens liet deelnemers aan dergelijke acties een slaapdagboek bijhouden. Ze begonnen twee weken voor hun deelname en pakten het dagboek weer op nadat ze twee of drie weken geen alcohol hadden gedronken. Allemaal gaven ze aan dat hun slaapkwaliteit in de tweede periode was verbeterd. Bovens: ‘Dat alcohol invloed heeft op de REM-slaap was al bekend. Wanneer het effect van niet-drinken op de slaapkwaliteit precies start, heb ik niet onderzocht. Maar uit ons onderzoek blijkt in ieder geval dat je na 16 à 17 dagen zonder drank al aanzienlijk beter slaapt.’


Proefkonijnen

Er is meer goed nieuws. Tien redactieleden van het Britse wetenschapstijdschrift The New Scientist namen in oktober 2013 deel aan een experiment. Vijf weken lang dronken ze geen alcohol. Een aantal collega's die wel bleven drinken, dienden als controlegroep. De arts die de proefkonijnen naderhand onderzocht, stond versteld. Terwijl er bij de controlegroep niets veranderde, nam de leververvetting van de niet-drinkers af met 15 tot 20 procent. En dat is mooi, want leververvetting is een belangrijke indicator voor leverschade. Ook het cholesterolniveau daalde aanzienlijk, de deelnemers vielen gemiddeld anderhalve kilo af, ze gaven aan dat ze beter sliepen en dat ze zich beter konden concentreren. In de woorden van onderzoeker Kevin Moore van UCL Medical School: ‘Als iemand een medicijn zou uitvinden dat zo veel deed in één maand tijd, dan zou die persoon rijk worden’.

Met tijdelijke geheelonthouding geef je je lever dus letterlijk tijd om bij te komen. ‘Bovendien onderbreek je gewoontegedrag,’ zegt Bovens. ‘Door van tevoren een periode uit te kiezen waarin je niet drinkt, houd je het niet-drinken makkelijker vol. Ik wil graag onderzoeken of het daardoor op de lange termijn ook makkelijker is om de drank vaker een avondje te laten staan, zoals ik wel verwacht.’


Zinloos

Gezondheidsvoorlichter Marleen Steenbeek van de Maag Lever Darm Stichting maakt een kanttekening bij het Britse onderzoek: een matige drinker heeft normaal gesproken geen last van leververvetting. Alleen als er overgewicht in het spel is, neemt de kans daarop toe. Als stevigere vrouw ben je dubbel in het nadeel. ‘Vrouw zijn is een risicofactor,’ zegt Steenbeek. ‘Het is niet helemaal duidelijk waarom, maar bij vrouwen ontstaat eerder leverschade door alcoholgebruik.’

Desondanks juicht ze de alcoholvrije periodes toe omdat de lever wat rust krijgt. Maar of die er uiteindelijk iets mee opschiet? Joost Drenth, hoogleraar maag-, darm- en leverziekten bij het Radboudumc in Nijmegen, vreest van niet. ‘Als je een tikje te veel drinkt, waardoor je leverwaarden verstoord zijn en de lever enigszins ontstoken is, dan kan de lever inderdaad herstellen als je een periode de alcohol laat staan,’ legt hij uit. ‘Binnen 2 à 3 weken beginnen de leverwaarden te dalen, en binnen zes weken zijn ze weer terug bij waar ze moeten zijn. Maar als je weer begint, dan doe je dat effect teniet. Vaak komt het zelfs versneld terug.’

Voor matige drinkers ziet Drenth geen enkele wetenschappelijke aanleiding om tijdelijk te stoppen vanwege de gezondheid. De lever kan best wat hebben. Heb je lange tijd zo veel gedronken dat je geel ziet en de lever vol ontstekingen zit, dan is hij nog steeds in staat om te herstellen. Je moet dan alleen wel helemaal stoppen met alcohol, en nooit meer beginnen. Wat wel een voordeel is van zo’n tijdelijke break, is dat het kan fungeren als check-moment. Drenth: ‘Alcohol is verslavend. Als jij kunt aantonen dat je je een maand kunt beheersen, dan is dat goed voor je geestelijke gezondheid.’


Ongezellig

Blijft over de vraag wat je moet met de opmerking dat je ‘ongezellig’ bent als je een frisje bestelt. Waarom reageren drinkers toch vaak zo negatief op niet-drinkers?

Uitgever Ernst-Jan Pfauth (28) geeft in een column op De Correspondent een poëtische verklaring: ‘Wie nuchter blijft, verliest gegarandeerd niet de controle en sluit bij voorbaat elke ernstige vorm van losbandigheid uit. Dat maakt de avond tot een gewone avond. Je verpest het voor de rest. Want we dienen groots en meeslepend te leven. Wie even niet op wereldreis is of onlangs geen briljante roman geschreven heeft, kan altijd nog tien glazen achteroverslaan en zien waar de avond hem brengt. Dwalen door de straten, als Shaffy.’

Katrina kan dat beamen. ‘De kans dat “even een borrel” eindigt in een hilarische avond, neemt af als je geen alcohol drinkt. Je voelt je lijf eerder, maakt minder snel de keuze om de avond te laten ontsporen. In die zin zijn niet-drinkers inderdaad ongezelliger.’


Ik pas

Jammer voor de Shaffy's onder ons, maar de populariteit van de alcoholvrije periode neemt alleen maar toe, verwacht Rob Bovens. Gezondheid is immers een van dé grote thema’s in ons leven. Heel Nederland doet aan balansdagen en chiazaad ligt gewoon in de supermarkt. Als het aan hem ligt, hoeven niet-drinkers zich binnenkort bovendien niet meer te verantwoorden. Bovens, ooit campagneleider van ‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’, bedacht de slogan ‘Ik pas’ (www.ikpas.nl). In eerste instantie bedoeld voor studenten en medewerkers van Hogeschool Windesheim, maar hij hoopt dat de slogan op den duur net zo’n algemeen bekend begrip wordt als ‘Bob’. Met als resultaat dat de mededeling ‘ik pas’ volstaat als antwoord op de vraag waarom je geen alcohol hoeft.

Dit verhaal verscheen in 2014 in JAN 9

Tijdelijk stoppen met drinken: wat heb je eraan? (2025)

References

Top Articles
Latest Posts
Recommended Articles
Article information

Author: Dan Stracke

Last Updated:

Views: 6045

Rating: 4.2 / 5 (43 voted)

Reviews: 90% of readers found this page helpful

Author information

Name: Dan Stracke

Birthday: 1992-08-25

Address: 2253 Brown Springs, East Alla, OH 38634-0309

Phone: +398735162064

Job: Investor Government Associate

Hobby: Shopping, LARPing, Scrapbooking, Surfing, Slacklining, Dance, Glassblowing

Introduction: My name is Dan Stracke, I am a homely, gleaming, glamorous, inquisitive, homely, gorgeous, light person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.